#15 NGHỆ THUẬT SỬ DỤNG ĐÒN BẨY TRONG ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN

Trong đầu tư chứng khoán, việc sử dụng margin là biện pháp giúp nhà đầu tư có thể gia tăng lợi nhuận nhanh chóng. Tuy vậy, margin cũng là con dao 2 lưỡi, nó có thể khuếch lãi nếu cổ phiếu tăng đúng dự báo nhưng cũng khuếch lỗ nếu xu hướng giá diễn biến không như kỳ vọng. Vậy làm thế nào để có thể hạn chế tối đa rủi ro và khiến công cụ này sinh lời hiệu quả, video ngày hôm nay sẽ bật mí cho các bạn ngay sau đây.

Trước tiên, chúng ta cùng tìm hiểu về khái niệm Margin nhé.

Margin hay còn gọi là giao dịch ký quỹ chứng khoán là dịch vụ được cung cấp bởi công ty chứng khoán, cho phép nhà đầu tư vay tiền để mua số lượng cổ phiếu có giá trị lớn hơn giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư. Để đặt lệnh mua chứng khoán ký quỹ, khách hàng phải ký quỹ một khoản tiền nhất định theo tỷ lệ mà công ty chứng khoán quy định. Giả sử, nhà đầu tư có 50 triệu để mua chứng khoán, thông thường chỉ có thể mua tối đa 50 triệu nhưng nếu nhà đầu tư mua ký quỹ thì có thể mua nhiều hơn số tiền đó, ví dụ là 75 triệu. Phần chênh lệch 25 triệu sẽ được công ty chứng khoán cho vay, khoản vay của nhà đầu tư sẽ được đảm bảo bằng chính số chứng khoán đã đặt mua. Việc sử dụng margin cũng giống như việc bạn mua căn chung cư trị giá 3 tỷ, nhưng bạn chỉ có 1.5 tỷ, số còn lại sẽ được hỗ trợ vay để thanh toán. Do vậy, chỉ với 1.5 tỷ nhưng bạn có thể sở hữu được căn chung cư 3 tỷ.

Vậy Margin và giá cổ phiếu có mối liên quan như thế nào?

Nếu bạn đang dùng margin mà cổ phiếu tăng giá thì bạn sẽ được gia tăng lợi nhuận và giá trị tài sản ròng cũng tăng lên. Ngược lại, khi giá cổ phiếu giảm, giá trị tài sản ròng của nhà đầu tư cũng giảm theo tỷ lệ đòn bẩy mà mình đang sử dụng. Tỷ lệ đòn bẩy càng cao thì sẽ càng khuếch đại số lãi hoặc số lỗ so với trường hợp chỉ sử dụng vốn tự có. Trong trường hợp giá cổ phiếu giảm, giá trị tài sản ròng tương ứng cũng bị giảm theo, công ty chứng khoán sẽ yêu cầu chúng ta nạp thêm tiền vào tài khoản chứng khoán để đảm bảo mức ký quỹ margin tối thiểu theo quy định của họ, hay còn gọi là Call margin. Nếu bạn không thực hiện bổ sung thêm tài sản đảm bảo là tiền hoặc cổ phiếu thì chúng ta phải bán bớt cổ phiếu hiện có trong danh mục để giảm tiền vay, đưa tỷ lệ ký quỹ margin về đúng quy định

Rủi ro khi sử dụng margin là gì?

Hiện nay, lãi vay Margin của các công ty chứng khoán dao động từ 9-14%, điều này có nghĩa nhà đầu tư phải đặt mục tiêu lợi nhuận cao hơn để bù đắp chi phí lãi vay. Bên cạnh đó, rủi ro còn đến từ chính nhà đầu tư nếu kỹ năng phân tích thị trường và phân tích cổ phiếu chưa tốt cũng như dự đoán xu hướng giá cổ phiếu không chính xác, sẽ làm gia tăng mức lỗ cá nhân. Ngoài ra còn có 1 rủi ro khác liên quan đến tình trang call margin, thường xảy ra sau 1 đợt thị trường giảm mạnh khoảng 10% trong thời gian ngắn, có thể xảy ra tình trạng bán giải chấp trên diện rộng, lúc này cả thị trường sẽ đối diện 1 đợt giảm tiếp theo. Mức độ giảm của đợt giải chấp sẽ phụ thuộc vào độ giảm sốc trước đó, và tỷ lệ sử dụng margin toàn thị trường trước đó cao hay không.

Vậy làm thế nào để sử dụng margin một cách hiệu quả?

1. Lựa chọn cổ phiếu

Nhà đầu tư nên lựa chọn cổ phiếu mà mình thực sự hiểu rõ, cổ phiếu phải có đặc tính tăng trưởng doanh thu lợi nhuận cao, hoặc ít nhất cũng thuộc nhóm cổ phiếu đầu ngành bluechip, thanh khoản cao như nhóm VN30, bởi nhóm cổ phiếu này thường ít rủi ro, thậm chí với các đợt giảm hoảng loạn, hoặc sau 1 đợt giải chấp toàn thị trường, thì nhóm này sẽ tìm được điểm cân bằng sớm, và nhanh chóng hồi phục và quay lại đà tăng giá. Nguyên nhân là do các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm, các quỹ đầu tư, những người đầu tư dài hạn, thậm chí là chính ban lãnh đạo công ty đó, thường có xu hướng săn mua, tăng tỷ trọng các cổ phiếu chất lượng trong các đợt bán tháo hoảng loạn. Nhà đầu tư nên tránh đầu tư vào những cổ phiếu mang lại lợi nhuận thấp, mức độ tăng trưởng chậm bởi các cổ phiếu có lịch sử kinh doanh kém thường có xu hướng hồi phục giá rất chậm, thậm chí tiếp tục xu hướng giảm, kể cả khi thị trường bắt đầu hồi phục. Với nhóm cổ phiếu VN30, nhà đầu tư có thể lựa chọn các công ty có mức tăng trưởng trên 15% với lợi thế đầu ngành, thanh khoản cao, và tốc độ tăng trưởng khá cũng là lựa chọn của nhóm các nhà đầu tư lớn, công ty chứng khoán và quỹ đầu tư, nên khả năng phục hồi giá sau rủi ro thị trường khá tốt.

2. Lựa chọn thời điểm

Bạn nên sử dụng margin khi thị trường đã thoát đáy và cho thấy các dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng, ổn định. Ngoài ra, bạn nên sử dụng margin ngay từ đầu sóng, khi mà thị trường đang trong chu kỳ đi lên, với những dấu hiệu tạo đỉnh rõ ràng. Lúc này, nhà đầu tư nên áp dụng các phương pháp phân tích kỹ thuật để lựa được điểm mua phù hợp. Ngoài ra, lựa chọn thời điểm tất toán margin cũng rất quan trọng. Chúng ta sẽ tất toán trong 2 trường hợp: 1 là khi đã đạt được lợi nhuận mong muốn, 2 là khi thị trường xuất hiện rủi ro hoặc diễn biến giá cổ phiếu giảm, xu hướng tăng ngắn han/trung hạn bị đứt gãy.

3. Chiến lược quản lý rủi ro

Nhà đầu tư nên xây dựng cho mình bộ quy tắc để quản lý rủi ro bởi rủi ro khi sử dụng margin là rất lớn. Chiến lược quản lý rủi ro bao gồm: thứ nhất, chỉ nên dùng công cụ này khi đã có kinh nghiệm giao dịch trên thị trường chứng khoán ít nhất 1 năm, nhà đầu tư mới chưa nên vội vàng sử dụng công cụ này khi chưa rõ về quy luật vận động của thị trường cũng như cổ phiếu. Thứ hai, việc sử dụng margin trong ngắn hạn khi tìm thấy cơ hội đầu tư sẽ tối ưu hơn việc sử dụng margin trong thời gian dài hoặc sử dụng margin trong đà suy giảm của cổ phiếu sẽ khiến nhà đầu tư vừa tốn chi phí lãi vay, vừa khiến danh mục dễ bị lỗ. Thứ ba, giống như khi mua cổ phiếu chúng ta phải thiết lập biên an toàn để mua thì khi sử dụng margin, chúng ta cũng phải có biên an toàn cho mình, không nên sử dụng tỷ lệ đòn bẩy quá cao như 1:2,1:3,1:4 mà chỉ nên sử dụng tỷ lệ 1:0,5 hoặc 1:1 là tối đa.

4. Tuân thủ kỷ luật bán

Dù lựa chọn cổ phiếu và thời điểm kỹ càng đến đâu thì cũng những tình huống ngoài dự đoán như thị trường xuất hiện rủi ro hệ thống, với rủi ro này thì gần như mọi cổ phiếu trên thị trường đều xuất hiện trạng thái giảm mạnh và bất ngờ. Với những tình huống như thế này thì việc nhà đầu tư tuân thủ kỷ luật bán sẽ bảo toàn lợi nhuận, và cứu vớt KH khỏi sự lỗ vốn. Thông thường nhà đầu tư sẽ chần chừ không cắt lỗ ở mức 10-15% vì hy vọng cổ phiếu sẽ dần hồi phục và tăng giá trở lại. Nhưng thị trường diễn biến không như họ mong đợi, cổ phiếu tiếp tục mất giá và mức thua lỗ tiếp tục tăng cao hơn. Bởi vậy, hãy mua bán dứt khoát, luôn tuân thủ nguyên tắc cắt lỗ đề ra, ví dụ là 7% để giảm thiểu tối đa thiệt. Như chúng tôi vẫn thường nói còn tiền là còn cơ hội, giữ được rừng thì không sợ thiếu củi đun. Sẽ luôn có cơ hội cho những nhà đầu tư còn tiền còn sức mua khi thị trường tăng trở lại.

Margin là con dao 2 lưỡi, nếu có kinh nghiệm và biết cách vận dụng hợp lý thì nó sẽ mang lại cho bạn trái ngọt. Ngược lại, nếu thiếu hiểu biết và chỉ vận dụng nó như đang vận dụng công cụ trong một canh bạc thì margin lại gia tăng thêm rủi ro cho nhà đầu tư. Hy vọng với những chia sẻ trên đây, bạn sẽ học được cách kiểm soát rủi ro và nâng cao lợi nhuận với Margin nhé.