Chứng khoán là gì ? Những điều cần biết về Thị trường Chứng khoán

Một trong những kênh đầu tư hứa hẹn nhất tại Việt Nam hiện nay đó chính là đầu tư chứng khoán. Nếu như bạn đang muốn đầu tư vào chứng khoán để có được khoản thu nhập thụ động thì việc nắm rõ những kiến thức cũng như cách đầu tư vào chứng khoán là điều hết sức cần thiết. Vậy chứng khoán là gì? Ngay dưới đây là tất tần tật những kiến thức tìm hiểu về chứng khoán mà anh em không nên bỏ qua. Hãy cùng Ysedu tìm hiểu nhé!

Chứng khoán là gì? Những điều cần biết về Thị trường Chứng khoán

Chứng khoán là gì ?

Chứng khoán hay trong tiếng Anh còn được gọi là Securities, có thể hiểu một cách ngắn gọn là các loại giấy tờ có giá trị như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ … được các tổ chức phát hành theo quy định của pháp luật. Chứng khoán có thể theo hình thức chứng chỉ, dữ liệu điện tử hay bút toán ghi sổ.

Nhà đầu tư rót tiền mua chứng khoán thể hiện mối quan hệ chủ sở hữu một phần vốn góp (cổ phiếu) hay quan hệ chủ nợ (trái phiếu) đối với doanh nghiệp. Đây cũng được coi như là một loại hàng hóa của thị trường chứng khoán, có thể mua bán giao dịch trên thị trường hoặc nắm giữ như tiền.

Phân loại Chứng khoán

Chứng khoán hiện nay được chia thành 3 loại phổ biến nhất:

Phân loại Chứng khoán

Chứng khoán Vốn

Chứng khoán vốn thường được biết đến như là cổ phiếu phổ thông. Đây là loại chứng khoán được công ty cổ phần phát hành và thể hiện quyền sở hữu một phần vốn, tài sản của công ty đối với cổ đông.

Người sở hữu chứng khoán vốn được trả cổ tức nếu công ty hoạt động kinh doanh tốt và  được hưởng lợi từ việc bán chênh lệch giá (mua thấp bán cao). Ngoài ra, nhà đầu tư sở hữu chứng khoán vốn cụ thể là cổ phiếu thường cũng có quyền biểu quyết các hoạt động quan trọng của công ty.

Trong trường hợp phá sản, giải thể thì cổ đông sẽ nhận lại các khoản tiền còn lại khi công ty thanh toán xong các khoản nợ. Chứng khoán vốn thường được phát hành dưới dạng cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu thường, chứng chỉ Quỹ…

Chứng khoán Nợ

Chứng khoán nợ là loại chứng khoán dùng để xác nhận mối quan hệ người cho vay và người đi vay. Khi bạn sở hữu chứng khoán nợ hay trái phiếu công ty, điều đó thể hiện bạn là chủ nợ và công ty phải có trách nhiệm hoàn trả. Chứng khoán nợ thể hiện số tiền cho vay, lãi suất, kỳ hạn, thời gian đáo hạn…

Đối với, trường hợp công ty phá sản và không đủ tiền trả nợ thì chủ sớ hữu loại chứng khoán này sẽ được ưu tiên thanh toán trước chủ sở hữu các loại chứng khoán khác như cổ phiếu ưu đãi và cổ phiếu thường. Chứng khoán nợ thường được phát hành dưới dạng trái phiếu (trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp), chứng chỉ tiền gửi (CD), chứng khoán được thế chấp,…. Hiện nay, loại chứng khoán này có số lượng giao dịch khá lớn trên thị trường chứng khoán.

Chứng khoán lai (Hybrid securities) : Có thể bạn đã nghe qua một số thuật ngữ trái phiếu…. Đó được xem là một dạng của chứng khoán lai, nó có đặc tính của cả chứng khoán vốn và chứng khoán nợ. Tuy nhiên, loại chứng khoán này vẫn có xu hướng thiên về chứng khoán nợ (trái phiếu) nhiều hơn.

Chứng khoán Phái sinh

Chứng khoán phái sinh là một hợp đồng tài chính được thiết lập để xác nhận quyền và nghĩa vụ giữa hai bên ở thời điểm hiện tại, về một giao dịch sẽ được thực hiện vào một thời điểm xác định trong tương lai. Hiện nay trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã có giao dịch chứng khoán phái sinh, và giá của nó phụ thuộc giá vào chỉ số VN30. Thông thường, chứng khoán phái sinh luôn tồn tại mức rủi ro cao hơn rất nhiều so với chứng khoán thường.

Chứng khoán phái sinh gồm có 4 loại chính:

• Hợp đồng kỳ hạn (Forward)
• Hợp đồng tương lai (Future)
• Hợp đồng quyền chọn (Option)
• Hợp đồng hoán đổi (Swap)

Ví dụ:

Cổ Phiếu ABC hiện có mức giá 50.000 đồng, bạn dự đoán trong tương lai nó sẽ tăng lên 60.000 đồng. Thay vì bỏ ra 50.000 đồng mua Cổ Phiếu ABC với kỳ vọng sẽ lãi 10.000 đồng (tương đương 20%). Bạn có thể thực hiện một hợp đồng chứng quyền có đảm bảo mua 50 cổ phiếu với chi phí (giả định) là 1.000 đồng/cổ phiếu. Khi Cổ Phiếu ABC tăng giá lên 60.000 đồng, thì lãi suất bạn nhận được là:

50 (cổ phiếu ABC)*(10.000 đồng (lãi/cổ phiếu) – 1.000 đồng (chi phí mua quyền/cổ phiếu)) = 450.000 đồng.

Xếp hạng mức độ rủi ro của các loại Chứng khoán:

Về mặt lý thuyết, các loại Chứng khoán khi được xét theo mức độ rủi ro giảm dần ta được:

• Rủi ro nhất: Chứng khoán phái sinh.
• Rủi ro: Chứng khoán vốn – cổ phiếu.
• Ít rủi ro nhất: Chứng khoán nợ – trái phiếu.

Đặc điểm của Chứng khoán

Đặc điểm của Chứng khoán

Tính Thanh khoản

Chứng khoán có khả năng chuyển đổi thành tiền nhanh hơn so với các tài sản khác, điều này được thể hiện qua khả năng mua bán trên thị trường thứ cấp. Các loại chứng khoán khác nhau có khả năng chuyển nhượng là khác nhau, tuy nhiên với các cổ phiếu niêm yết thì khả năng thanh khoản tốt hơn các chứng khoán còn lại.

Tính Rủi ro

Thông thường, mỗi sản phẩm tài chính có mức rủi ro khác nhau, đối với chứng khoán cũng vậy. Ngoài ra, còn có rủi ro thị trường, lạm phát và rủi ro chính trị là những yếu tố tác động trực tiếp lên loại tài sản tài chính này.

Tính Sinh lợi

Chứng khoán là một tài sản tài chính mà khi nhà đầu tư sở hữu đều mong muốn nhận được một thu nhập lớn hơn trong tương lai. Thu nhập này chủ yếu có được từ cổ tức được chia hoặc việc tăng giá chứng khoán trên thị trường

Thị trường Chứng khoán là gì?

Thị trường Chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là gì? Thị trường chứng khoán là nơi mà các loại chứng khoán được mua và bán. Thông qua các sàn giao dịch chứng khoán các nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch từ đó trao đổi quyền sở hữu các chứng khoán.

Phân loại Thị trường Chứng khoán

Thị trường Chứng khoán Sơ cấp

Thị trường Chứng khoán Sơ cấp là nơi đầu tiên chứng khoán được phát hành bởi nhà phát hành (chính phủ, doanh nghiệp, quỹ đầu tư) và bán cho người mua. Tại thị trường này chứng khoán được gọi là chứng khoán mới phát hành và được bán với giá phát hành.

Thị trường chứng khoán sơ cấp hoạt động với mục đích để huy động nguồn vốn nhàn rỗi thành vốn dài hạn để phục vụ sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, thị trường sơ cấp không hoạt động liên tục mà chỉ hoạt động khi doanh nghiệp cần huy động vốn. Ví dụ như các đợt IPO, phát hành ra công chúng lần đầu, các đợt phát hành riêng lẻ…

Thị trường Chứng khoán Thứ cấp

Thị trường Chứng khoán Thứ cấp là thị trường mua qua bán lại các chứng khoán, sau khi đã được phát hành qua thị trường sơ cấp. Mục đích của thị trường thứ cấp là để kiếm lợi nhuận, di chuyển các loại tài sản xã hội hoặc các dòng vốn đầu tư. Chứng khoán thường được mua bán trên 3 sàn chứng khoán lớn, có tổ chức như là HSX, HNX, UPCOM.

Các chủ thể tham gia Thị trường Chứng khoán

Các chủ thể tham gia Thị trường Chứng khoán

Nhà đầu tư:

Nhà đầu tư cá nhân: Nhà đầu tư chấp nhận rủi ro và Nhà đầu tư không thích rủi ro;

Nhà đầu tư có tổ chức: Công ty đầu tư, công ty bảo hiểm, quỹ bảo hiểm xã hội, công ty tài chính,ngân hàng thương mại, quỹ đầu tư.

Nhà phát hành: 

Chính phủ

Chính quyền địa phương

Công ty, doanh nghiệp

Quỹ đầu tư

Ngân hàng

Kho bạc

Công ty chứng khoán

…

Trung gian môi giới: 

Công ty chứng khoán

Các trung gian tài chính

Cơ quan tổ chức thị trường: 

Ủy ban chứng khoán Nhà nước (SSC)

Sở giao dịch chứng khoán (HSX, HNX)

Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD)

Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán

Ngoài tìm hiểu chứng khoán là gì bạn cần  biết các loại chỉ số Chứng khoán

Chỉ số chứng khoán là công cụ phân tích mà thông qua đó có thể phản ánh tình hình thị trường chứng khoán một cách cụ thể. Từ đó hỗ trợ bạn đánh giá và dự đoán, nâng cao sự chính xác trong đầu tư. 

Ngày nay, nhà đầu tư có thể tham khảo rất nhiều chỉ số chứng khoán trên thị trường. Các loại chỉ số nổi bật như:

• Vn-Index
• VN30
• HNX
• HNX30
• Upcom-Index
• HSX
• VNX50

Các lệnh được sử dụng trong Đầu tư Chứng khoán

Các lệnh được sử dụng trong Đầu tư Chứng khoán

Khi đầu tư, nhà đầu tư phải chọn các lệnh để có thể thực hiện giao dịch chứng khoán. Mỗi lệnh sẽ có những chức năng riêng biệt vậy nên nhà đầu tư phải thực hiện đúng để tránh rủi ro không đáng có.

• Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO)
• Lệnh giới hạn (LO)
• Lệnh thị trường trên sàn HSX là lệnh MP
• Lệnh thị trường trên sàn HNX bao gồm lệnh MTL, MOK, MAK
• Lệnh điều kiện (lệnh chờ)
• Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC)
• Lệnh khớp lệnh sau giờ (PLO)

Tùy vào lệnh mà áp dụng vào các thời gian khác nhau trong ngày. Do mỗi sàn có giờ đặt lệnh khác nhau vì vậy nhà đầu tư cần phải lưu ý thời gian để có thể thực hiện khớp lệnh theo đúng ý của mình.

Nguyên tắc hoạt động tại Thị trường Chứng khoán

Theo quy định của Pháp luật Việt Nam tại Điều 5 Luật Chứng khoán 2019, thị trường chứng khoán được quy định:

“Điều 5. Nguyên tắc hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán

1. Tôn trọng quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán; quyền tự do giao dịch, đầu tư, kinh doanh và cung cấp dịch vụ về chứng khoán của tổ chức, cá nhân.
2. Công bằng, công khai, minh bạch.
3. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.
4. Tự chịu trách nhiệm về rủi ro.”

Lợi ích của Thị trường Chứng khoán?

Lợi ích của Thị trường Chứng khoán?

Đối với nền Kinh tế

Chứng khoán và thị trường chứng khoán là thước đo sức mạnh của nền kinh tế. Thông qua các chỉ số đo lường thị trường hay giá cổ phiếu của các công ty, từ đó thể hiện liệu nền kinh tế đang trong giai đoạn tốt hay không.

Những công ty được niêm yết trên thị trường chứng khoán thường sẽ phải công khai minh bạch tình hình sản xuất kinh doanh, công bố thông tin định kỳ… Vì vậy, thông qua đó nhà đầu tư có thể dễ dàng nhận xét được công ty nào hoạt động hiệu quả, công ty nào hoạt động thua lỗ. Từ đó, tiền sẽ được đầu tư vào các công ty đang phát triển và giúp nó mở rộng hoạt động kinh doanh, thúc đẩy nền kinh tế nước nhà.

Đối với Doanh nghiệp

Để huy động được các nguồn vốn dài hạn bên cạnh việc đi vay ngân hàng, các công ty có thể thực hiện huy động thông qua hình thức phát hành các chứng khoán. Đây chính là kênh mang lại nguồn vốn dồi dào từ công chúng giúp các công ty phát triển kinh doanh.

Đối với Nhà đầu tư

Thị trường chứng khoán thường có xu hướng tăng vì vậy đây nơi rất có tiềm năng để đầu tư. Nhà đầu tư có thể hưởng lợi nhuận từ việc nhận cổ tức hoặc tham các giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên, việc đầu tư vào cổ phiếu trên thị trường thường có rủi ro vì vậy bắt buộc nhà đầu tư phải có cách quản lý chặt chẽ, tìm hiểu thật kỹ trước khi tham gia.

Nhà đầu tư cần chuẩn bị những gì khi tham gia Đầu tư Chứng khoán?

Nguồn tài chính:

Khi đầu tư chứng khoán đây có thể coi là yếu tố quan trọng nhất, nhà đầu tư cần phải chuẩn bị cho mình một lượng vốn nhất định. Số tiền đầu tư của bạn phụ thuộc vào khối lượng tài sản của bạn, lợi nhuận bạn kỳ vọng và khả năng chấp nhận rủi ro của bạn.

Kiến thức chứng khoán: 

Đây là kênh đầu tư mang lại lợi nhuận lớn, tuy nhiên đi cùng với nó là rủi ro rất cao. Vì vậy, bạn cần bổ xung cho mình những kiến thức từ cơ bản đến nâng cao để có thể bắt kịp thị trường.  

Thiết bị giao dịch: 

Ở thời đại 4.0 hiện nay, nhà đầu tư không cần mất quá nhiều thời gian giao dịch trực tiếp. Để có thể thực hiện nhanh chóng và kịp thời với thị trường bạn cần phải có những thiết bị như máy tính bảng, điện thoại hoặc laptop để phục vụ cho công cuộc đầu tư.

Nguồn thông tin: 

Những yếu tố như thông tin kinh tế vĩ mô, chính trị, xã hội,… đem lại ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường chứng khoán. Vì vậy, nhà đầu tư cần cập nhật thông tin một cách nhanh nhạy để có thể tư duy kịp thời cho chiến lược đầu tư của mình.

Những lưu ý để Đầu tư Chứng khoán hiệu quả nhất

Lưu ý để Đầu tư Chứng khoán hiệu quả cho người mới

Tìm hiểu kiến thức về Đầu tư Chứng khoán

Cập nhật thường xuyên thông tin, yếu tố tác động đến thị trường từ đó đánh giá được cổ phiếu đầu tư tiềm năng. Để có thể đầu tư an toàn, tránh lừa đảo bạn cần có một lượng kiến thức tài chính nhất định.

Biết cách kiểm soát cảm xúc khi đầu tư

Khi đầu tư, nhà đầu tư cần tỉnh táo để nhận định và đánh giá thị trường một cách chính xác nhất. Từ đó, hạn chế tối đa bẫy cảm xúc và đổ tiền không kiểm soát.

Đầu tư với số vốn nhỏ

Là một nhà đầu tư mới, bạn không có nhiều kinh nghiệm và độ nhạy bén. Vì vậy, hãy bắt đầu với một số vốn nhỏ, từ đó giúp nhà đầu tư mới làm quen các công cụ, giao dịch và cách thị trường vận hành.

Phải có kế hoạch và mục tiêu Đầu tư phù hợp .

Để đạt được thành công, nhà đầu tư cần đặt ra cho mình mục tiêu cụ thể, tích lũy các kinh nghiệm và ghi chép các biến động thị trường. Từ đó, có thể đưa ra được chiến lược đầu tư chứng khoán dài hạn và hiệu quả.

Thuật ngữ cần biết khi Đầu tư Chứng khoán

Những Thuật ngữ cần biết khi Đầu tư Chứng khoán

>>>Xem thêm: 1001 Thuật ngữ cần phải biết trước khi tham gia thị trường chứng khoáng

Cổ phần: Là nguồn vốn của một công ty cổ phần được chia thành các phần bằng nhau.

Cổ phiếu: Giấy xác nhận sở hữu số lượng cổ phần được phát hành.

Cổ phiếu Phổ thông: Là loại cổ phiếu thông thường, đây là loại cổ phần chủ yếu của doanh nghiệp, xác định quyền được biểu quyết đối với các quyết định lớn của công ty và được hưởng lợi ích hay cổ tức nhưng không cố định.

Cổ phiếu Ưu đãi Biểu quyết: Là loại cổ phiếu có giá trị phiếu biểu quyết cao hơn nhiều so với cổ phiếu dạng phổ thông, tuy nhiên thường sẽ bị giới hạn thời gian giao dịch.

Cổ phiếu Ưu đãi Cổ tức: Là loại cổ phiếu xác định quyền được trả cổ tức cao hơn so với cổ phiếu phổ thông, tuy nhiên sẽ bị giới hạn quyền biểu quyết.

Cổ phiếu Ưu đãi Hoàn lại: Là loại cổ phiếu xác định quyền được đơn vị phát hành hoàn vốn bất cứ khi nào theo yêu cầu hoặc theo các điều kiện được xác lập, tuy nhiên sẽ bị giới hạn quyền biểu quyết và thời gian giao dịch.

Cổ đông: Là những cá nhân / tập thể sở hữu cổ phiếu.

Cổ tức: Là khoản lợi nhuận được chia cho cổ đông sẽ nhận được hàng năm từ công ty cổ phần (bao gồm cổ tức bằng tiền mặt và cổ tức bằng cổ phiếu).

Cổ tức Cố định: Phần lợi nhuận được chia cho cổ đông mà không phụ thuộc kết quả kinh doanh của công ty.

Cổ phiếu Thưởng: Phần lợi nhuận được chia cho cổ đông tùy phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty.

Trái phiếu: Là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ phải trả của tổ chức phát hành.

Chứng Chỉ quỹ: Là chứng khoán được phát hành bởi các quỹ đầu tư chứng khoán.

VN-Index: Chỉ số thể hiện biến động phần lớn các cổ phiếu niêm yết trên sàn HSX.

HNX-Index: Chỉ số thể hiện biến động phần lớn các cổ phiếu niêm yết trên sàn HNX.

IPO: Phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng.

Vốn hóa: Giá trị thị trường của toàn bộ cổ phiếu doanh nghiệp.

Khối lượng Giao dịch: Số chứng khoán được giao dịch trong phiên.

Hy vọng rằng qua bài viết này đây của Ysedu, đã phần nào giúp các bạn hình dung ra được về chứng khoán là gì và cách hoạt động của thị trường chứng khoán. Nếu bạn muốn tham gia vào đầu tư chứng khoán hãy tạo tài khoản ngay tại Yuanta nhé!